انسولین و افزایش وزن
برای سلامتی ضروری است که قند خون اضافی را در سریع ترین زمان ممکن از خون حذف کنیم تا تشکیل رادیکالهای آزاد و پدیده گلیکاسیون را محدود کنیم. به طور اتوماتیک بدن برنامه ای برای محافظت از ما در برابر قند خون زیادی دارد. وقتی قند خون اضافی وارد میشود، بدن تمام تلاش خود را میکند تا از شر آن خلاص شود. وقتی قند خون بالا میرود، یکی از وظایف اصلی لوزالمعده ترشح هورمونی به نام انسولین است که وظیفه آن قرار دادن قند خون اضافی در واحدهای ذخیره سازی توزیع شده در سراسر بدن است تا از باقی ماندن آن در خون و در نتیجه آسیب های ناشی از آن جلوگیری کند. ما در این مقاله به رابطه انسولین و افزایش وزن می پردازیم که به شکل باعث ایجاد چربی و چاقی می گردد…
ذخیره سازی قند توسط انسولین
انسولین نقش بسیار مهمی در بدن ما دارد، افرادی که نمیتوانند آن را تولید کنند – کسانی که دیابت نوع 1 دارند – مجبور میشوند آن را چندین بار در روز تزریق کنند تا آنچه را که لوزالمعدهشان ترشح نمیکند جبران کنند.
بنابراین انسولین قند خون اضافی را در چندین واحد، انبار میکند. سه نوع مختلف انبار وجود دارد. واحد ذخیره سازی و انبار شماره یک کبد است. این مکان بسیار کاربردی است، زیرا تمام خونی که از روده آمده و قند حاصل از هضم غذا را همراه دارد، از این اندام عبور میکند.
کبد ما قند خون را به گلیکوژن تبدیل میکند تا آن را ذخیره کند. این کار معادل فرآیندی است که در آن گیاهان گلوکز را به نشاسته تبدیل میکنند. گلیکوژن از خانواده نشاسته است: از بسیاری از مولکولهای قند تشکیل شده است. اگر قند اضافی به شکل اولیه خود باقی بماند، باعث استرس اکسیداتیو و گلیکاسیون میشود. اما هنگامیکه به گلیکوژن تبدیل میشود، هیچ خطری ایجاد نمیکند.
انسان قند خون اضافی را به صورت گلیکوژن و چربی ذخیره میکند. فروکتوز اضافی مستقیماً به چربی تبدیل میشود.
کبد میتواند صد گرم قند یا گلوکز را به شکل گلیکوژن ذخیره کند. برای درک بهتر این رقم، نیاز روزانه بدن ما به قند برای تامین انرژی مورد نیازش ۲۰۰ گرم میباشد.
دومین واحد ذخیره سازی عضلات ما هستند که بسیار مؤثراند، زیرا تعداد آنها زیاد است. ماهیچه های یک بزرگسال 70 کیلوگرمیمیتواند حاوی حدود 400 گرم قند خون به شکل گلیکوژن باشد
کبد و ماهیچهها واحدهای ذخیرهسازی کارآمدی هستند، اما به سرعت اشباع میشوند، زیرا قند مصرفی مان بسیار بیشتر از نیازمان است. بنابراین به واحد ذخیره سازی دیگری برای مدیریت قند خون اضافی احتیاج داریم که بدن ما خیلی سریع در بازی تترایس خود نبازد. این سومین واحد ذخیره سازی، ذخایر چربیمان هستند.
هنگامیکه انسولین تمام قند ممکن را در کبد و ماهیچه های ما ذخیره کرد، سومین واحد مازاد آن به چربی تبدیل شده و در ذخایر چربی ما انبار میشود. این یکی از مکانیسم هایی است که افزایش وزن را توضیح میدهد.
مشاور تغذیه خانم بیتا زاهدی
قبل از انجام هر اقدامی بهتر است که با یک مشاور تغذیه مشورت داشته باشیم و با توجه به انالیز سبک زندگی و آزمایش های ما یک برنامه غذایی متناسب را طراحی کنند از این رو برای دریافت مشاوره آنلاین تغذیه و انتخاب پکیج رژیم با زاهدی دایت ارتباط بگیرید:09120792957
چطور قند به چربی تبدیل می شود
و این تمام داستان نیست. بدن ما نه تنها باید قند خون را مدیریت کند، بلکه باید فروکتوز را نیز از بین ببرد. با این حال، فروکتوز نمیتواند به گلیکوژن تبدیل شده و سپس در کبد و ماهیچه ها ذخیره شود. فروکتوز را فقط میتوان به صورت چربی ذخیره کرد.
چربی که بدن ما از فروکتوز ایجاد میکند، ویران کننده است. در کبد انباشته شده و باعث ایجاد بیماری کبد چرب غیر الکلی میشوند. در سلولهای چربی باسن، ران ها، صورت و بین اندام های ما قرار میگیرند.
در نهایت، وارد خون شده و خطر بیماری قلبی را افزایش میدهند (شاید شما در مورد کلسترول LDL لیپوپروتئین با چگالی کم- شنیده باشید که به آن «کلسترول بد» نیز میگویند).
تغذیه بدون قند
غذای پرکالری شیرین (که حاوی فروکتوز است) را دور بریزید و به جای آن غذایی که شیرین نیست (که فروکتوز ندارد) را مصرف کنید. در غیاب فروکتوز، مولکولهای کمتری به چربی تبدیل میشوند.
متناقضا بسیاری از غذاهای فرآوری شده «0% چربی» دارای ساکارز بالایی هستند (که به یاد دارید 50٪ قند یا گلوکز و 50٪ فروکتوز است). پس از هضم، فروکتوز موجود در آنها به ناچار به چربی تبدیل میشود. در قسمت سوم به این موضوع باز خواهیم گشت.
بسیاری از ما چربی های خود را دوست نداریم ولی در واقع نقش اساسی را ایفا میکنند: بدن ما از انبارهای چربی خود برای ذخیره قند یا گلوکز و فروکتوز اضافی در گردش خونمان استفاده میکند. به جای اینکه بدن خود را به خاطر چاق شدن سرزنش کنیم، باید از تلاشش برای محافظت از ما در برابر استرس اکسیداتیو، گلیکاسیون و التهاب تشکر کنیم. هر چه تعداد و اندازه سلولهای چربی ما بیشتر شود (که به طور کلی به ژنتیک ما مرتبط است)، بیشتر وزن اضافه میکنیم.
حدود 60 دقیقه پس از صرف غذا، غلظت قند خون به حداکثر خود میرسد، که پس از ورود انسولین کاهش مییابد زیرا مولکولهای قند یا گلوکز را شکار کرده و به سمت کبد، عضلات و سلولهای چربی میراند.
مشکلات کمبود تولید انسولین
به انسولین برمیگردیم که همانطور که توضیح دادم، یک نقش کلیدی دارد زیرا به ذخیره قند اضافی در این سه «انبار» کمک میکند. در کوتاه مدت مفید است اما به دلیل جهش های زیاد قند خون و ترشح انسولین برای مهار نمودن آن، در طولانی مدت، افزایش مزمن سطح انسولین نیز مشکلاتی را ایجاد میکند. انسولین بیش از حد عامل چاقی، دیابت نوع 2، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و غیره است. یکی از فواید اصلی صاف کردن منحنی های قند خون، کاهش تولید انسولین به طور موازی است.
چطور وزن کم کنیم
بیایید یک لحظه به احساسمان در رابطه با چربی بدنمان برگردیم. چربی مفید است، اما اگر میخواهیم وزن کم کنیم، مهم است که بفهمیم در سطح سلولی چه میگذرد. وقتی میگوییم «من میخواهم وزن کم کنم»، در واقع میگوییم «میخواهم سلولهای چربی خود را از چربی خالی کنم تا مانند بادکنک تخلیه شوند، حجم خود را از دست بدهند و همزمان حجم و وزن من نیز کاهش یابد». برای اینکه موفق شویم، باید به حالت «چربی سوزی» برویم.
بدن ما میتواند از گلیکوژن ذخیره شده در کبد و ماهیچهها استفاده کند و زمانی که میتوکندری ها در سلولهایمان به قند نیاز داشته باشند، آن را به قند تبدیل کند. هنگامیکه ذخایر گلیکوژن ما شروع به کاهش میکند، بدن شروع به جذب انرژی از ذخایر چربی میکند. پس از حالت «سوزاندن قند» به حالت «چربی سوزی» تغییر کرده وزن کم میکنیم.
اما این پدیده تنها زمانی میتواند رخ دهد که سطح انسولین ما پایین باشد. زیرا انسولین از چربی سوزی بدن جلوگیری میکند. در حضور آن، عبور به سلولهای چربی ما یک طرفه است: میتوانیم وارد شویم، اما هیچ چیز خارج نمیشود. ما زمانی میتوانیم چربی بسوزانیم که سطح انسولین مان دو ساعت پس از رسیدن به اوج، کاهش یابد.
از سوی دیگر، اگر قند خون و در نتیجه سطح انسولین ما ثابت باشد، وزن کم میکنیم. بسیار واضح است: در تحقیقی که در سال 2021 در بین 5600 نفر انجام شد، دانشمندان کانادایی نشان دادند که کاهش وزن همیشه با کاهش انسولین انجام میشود.
قند اضافی در بدن ما، با جهش ها و فرودهای سطح قند خون همراه آن، در سطح سلولی تأثیر میگذارد. که یکی از علائم آن افزایش وزن است. برای برطرف نمودن هر یک از این علائم، صاف کردن منحنی قند خون بخشی از راه حل است.